Abstrakt
Polska była pierwszym krajem postkomunistycznym, w którym transformacja
ustrojowa przebiegała według koncepcji neoliberalizmu. Był on
rozwijany w USA z uwzględnieniem jednej z głównych zasad tej ideologii,
tj. eliminowania państwa z gospodarki i ograniczania jego roli w sferach pozagospodarczych.
Autorzy podejmują próbę oceny zmian ustrojowych w Polsce,
USA i Chinach. Wysuwają tezę, że proces wdrażania nowych reguł, w USA
od początku lat 1980., tj. po odrzuceniu polityki keynesowskiej, a w Polsce
od początku lat 1990., musiał prowadzić do dysfunkcji państwa, a także do
deformacji rynków finansowych. Podkreślają fakt, że kryzys finansowy USA
miał pochodzenie uniwersyteckie, co potwierdza udokumentowany proces
bezpośredniego wdrażania szkodliwych koncepcji deregulacji systemu bankowego,
głoszonych przez byłego rektora Uniwersytetu Harvarda L. Summersa,
oraz koncepcji wadliwego monetaryzmu M. Friedmana z chicagowskiej szkoły
ekonomii. Ocena zmian ustrojowych w Chinach wskazuje na pewne formalne
podobieństwa, ale też i zasadnicze różnice. O ile bowiem ustrój neoliberalny
Zachodu powstał jako mieszanina ideologii minarchizmu i monetaryzmu,
która doprowadziła do katastrofy kryzysowej, o tyle rozwiązania chińskie też
stanowią mieszaninę, lecz odmiennych składników, tj. prywatyzacji z uwłaszczeniem
nomenklatury i elementami tzw. socjalistycznej gospodarki rynkowej,
z dominacją państwa jako aparatu partii komunistycznej.