Abstrakt
Dokonana w artykule analiza protekcjonizmu pozataryfowego zarówno
w kontekście jego przyczyn, form, jak i wpływu na wymianę międzynarodową
prowadzi do wniosku, iż mamy do czynienia ze zjawiskiem immanentnie
wpisanym w mechanizm globalnej gospodarki w kontekście jej strukturalnej
postaci i koniunkturalnych przejawów aktywności. W sposób dość paradoksalny
to właśnie te kraje, które osiągnęły wysoki poziom rozwoju gospodarczego,
starają się za pomocą NTM chronić swój status materialny. Protekcjonizm
pozataryfowy objawia swoją restrykcyjną postać szczególnie w okresach kryzysowych,
uderzając przy tym w słabsze ogniwa wymiany międzynarodowej
– kraje mniej rozwinięte. Zmienna postać współczesnych środków protekcjonistycznych,
określanych niejednokrotnie jako „ruchomy cel”, utrudnia przy
tym działania liberalizujące. Są one coraz bardzo złożone w świetle przemian,
jakie zachodzą we współczesnym świecie, pod wpływem dokonującego się,
coraz bardziej dynamicznego, postępu naukowo technicznego. Stąd takie znaczenie
w arsenale środków pozataryfowych, jakie zyskały w ostatnim okresie
TBT/SPS i trudności z ograniczaniem ich restrykcyjnego oddziaływania. Bezsprzecznie
należy wzmóc wysiłki na rzecz budzenia świadomości zagrożeń
wynikających z egoistycznego stosowania NTM dla wymiany międzynarodowej
i szukać efektywnych sposobów walki z restrykcjami pozataryfowymi.
Można założyć, że wysiłki podejmowane na forum WTO i innych organizacji
międzynarodowych, stawiających sobie za cel powyższe pryncypia, osiągną
jednak w dającej się przewidzieć przyszłości stosowną masę krytyczną do
uruchomienia działań liberalizacyjnych w handlu światowym.