Egoizm ekonomiczny. Prawda czy fałsz?

Abstrakt

Celem artykułu jest analiza ekonomicznych aspektów rozważanego w artykule
zjawiska. Jest ono zazwyczaj postrzegane w kategoriach etyczno-moralnych,
zaś formułowane wnioski mają charakter powierzchowny, nacelowany
na ukazywanie objawów. Podjęta w artykule analiza jest natomiast próbą
identyfikacji przyczyn sprawczych. Nikt nie próbuje zaprzeczyć oczywistym
faktom: gromadzenie bogactwa jest nierozerwalnie związane z ludzką naturą
i mechanizmami gospodarki rynkowej. Z tego biorą się ogromne nierówności
społeczno-ekonomiczne, które rozmaite podmioty krajowe i globalne
krytykują. Nierówności są tym bardziej rażące, że odnotowuje się zarówno
bardzo liczne nadużycia w procesie tworzenia majątku, jak i ukrywanie go
przed fiskusem. Właściciele wielkich fortun próbują wprawdzie pacyfikować
nieprzyjazne czy wręcz wrogie nastawienie do nich, m.in. poprzez działania
charytatywne, nie zmienia to jednak w zasadniczy sposób faktu: nożyce
pomiędzy dochodami i majątkiem w skali lokalnej i globalnej różnych warstw
społeczno-zawodowych we współczesnym świecie rozwierają się. Innym bardzo
wymownym przejawem egoizmu ekonomicznego jest wzrost w ostatnich
latach protekcjonizmu w wymianie międzynarodowej. Podsycany przez nacjonalizm
ekonomiczny dezorganizuje tę wymianę, a zwłaszcza rozrywa istotne
zarówno dla gospodarek poszczególnych krajów, jak i gospodarki globalnej
łańcuchy dostaw. Jeśli do tego dodać inne zjawiska, np. epidemię koronawirusa,
które wzmacniają negatywne aspekty egoizmu ekonomicznego, powstaje
obraz pesymistyczny. To jednak oczywiście nie powinno osłabiać niczyjej
motywacji w walce z negatywnymi zjawiskami.