Abstrakt
Istnienie granic państwowych jest warunkiem dla wyznaczenia terytorium
państwa, zasięgu władzy oraz zbioru ludności podlegającej jej. Ustalenie przebiegu
granic jest więc bardzo ważnym elementem budowy państwowości. Niestety,
w przypadku Ukrainy jest to element w dużym stopniu niezrealizowany, zwłaszcza
jeśli chodzi o granicę z Rosją. Pierwsze próby suwerennego wyznaczenia
wschodnich granic zakończyły się dla Ukraińców niepowodzeniem z chwilą rozpoczęcia
marszu wojsk bolszewickich na Warszawę w czerwcu 1920 roku. Przez
następne 70 lat granica ukraińsko-rosyjska, o długości prawie 2300 km, pozostawała
wyłącznie wewnętrzną granicą administracyjną. Po 1991 roku niepodległa
już Ukraina rozpoczęła żmudne starania na rzecz jej międzynarodowego
uznania, czego najważniejszym elementem miały być dwustronne porozumienia
z Rosją. Na przełomie wieków wschodnia granica Ukrainy uzyskała wreszcie
traktatowe uznanie ze strony największego sąsiada, jednakże nadal jej status
faktyczny był ułomny, m.in. na skutek braku przeprowadzonej demarkacji w terenie,
niedostatku personelu, infrastruktury granicznej czy sprzętu obserwacyjnego.
Problemy z zabezpieczeniem granicy ukraińsko-rosyjskiej w znacznym stopniu
ułatwiły trwającą od marca 2014 roku agresję Rosji. Dla zrozumienia trudności
w rozgraniczeniu obu krajów ważne jest jednak także wzięcie pod uwagę silnych
związków ekonomicznych i społecznych pomiędzy społecznościami po obu stronach
granicy, zamieszkującymi przez kilka poprzednich stuleci jedno państwo.